خواص زرشک: 33 فایده شگفت‌انگیز + عوارض احتمالی و نحوه مصرف!

خواص زرشک چیست؟ زرشک، آب زرشک یا دمنوش آن برای کاهش غلظت خون، اسهال، پیشگیری از سرطان، تنظیم فشار خون، تقویت حافظه، لاغری، خواص ضد التهابی، سلامت قلب و عروق، تقویت سیستم ایمنی، رفع یبوست، کاهش تب، چربی خون و پاکسازی کبد عالی هستند. فواید زرشک برای دیابت، عفونت‌ها و درمان جوش صورت به علت وجود بربرین در آن است. مصرف زرشک برای خانم‌ها هم خوب است و به تنظیم عادت ماهیانه و هورمون‌ها کمک می‌کند و نیز برای سلامت کلیه و مجاری ادراری هم توصیه می‌شود.

اگر می‌خواهید با فواید و مضرات زرشک و میزان مجاز مصرف زرشک در روز آشنا شوید، با ما در این مطلب از وبلاگ فروشگاه آجیل و خشکبار آجیل چی مشهد همراه باشید تا درباره خواص زرشک تازه و خشک، دمنوش زرشک و آب زرشک صحبت کنیم و ببینیم باید روزانه چقدر زرشک مصرف کنیم؟

مهم ترین خواص زرشک برای سلامتی

از فواید زرشک و آب زرشک می‌توانیم به کاهش کلسترول و غلظت خون، کاهش وزن، درمان عفونت دندان، درمان آکنه و اسهال اشاره کنیم.

خیلی‌ها از خواص درمانی زرشک برای غلظت خون و فشار خون باخبرند. اما زرشک خواص دیگری هم برای بدن دارد که در این مطلب درباره‌شان می‌خوانیم.

1. زرشک سرشار از مواد مغذی

هر 28 گرم زرشک حاوی موارد زیر است:

• کالری: 89
• پروتئین: 1 گرم
• چربی: 1 گرم
• کربوهیدرات: 18 گرم
• فیبر: 3 گرم
• ویتامین C: حدود 213% نیاز روزانه بدن
• آهن: 15% نیاز روزانه بدن

روی، منگنز و مس هم در خواص زرشک برای ایمنی بدن و پیشگیری از بیماری‌ها نقش به‌سزایی دارند. رنگ قرمز زرشک به دلیل وجود آنتوسیانین‌ها در این میوه است که به سلامت قلب و مغز کمک می‌کند.

2. زرشک و ترکیبات گیاهی مفید برای سلامتی

بربرین با کاهش سرعت حرکت مدفوع در روده به رفع اسهال کمک می‌کند. بنابراین مصرف زرشک برای اسهال ممکن است مفید باشد. کنترل دیابت یکی دیگر از فواید زرشک و بربرین است.

زرشک سرشار از ترکیب گیاهی منحصربه‌فردی به نام بربرین است که فواید مختلفی برای سلامتی دارد. بربرین از خانواده آلکالوئیدها و نوعی آنتی‌اکسیدان قوی است که با خنثی‌سازی مولکول‌های آسیب‌رسان به سلول‌ها (موسوم به رادیکال‌های آزاد) از بدن محافظت می‌کند. در ضمن، بربرین ممکن است به کاهش سطح قند خون و کلسترول، جلوگیری از رشد برخی سلول‌های سرطانی، مقابله با عفونت‌ها و کاهش التهاب کمک کند.

3. خواص زرشک برای کنترل دیابت

وجود بربرین در زرشک ممکن است در کنترل دیابت و قند خون موثر باشد. در تحقیقات مشخص شده است که خواص زرشک قرمز خشک در کاهش قند خون می‌تواند درست به اندازه تاثیر داروی متفورمین باشد.

4. فواید زرشک برای درمان اسهال

خاصیت زرشک برای اسهال احتمالاً به دلیل غلظت بالای بربرین در این میوه است؛ ترکیبی که با مهار برخی گیرنده‌ها در روده، حرکت مدفوع را کند کرده و از اسهال جلوگیری می‌کند.

بربرین می‌تواند اسهال ناشی از عفونت‌های باکتریایی و سندرم روده تحریک‌پذیر را درمان کند. هرچند برای درک بهتر نقش بربرین و زرشک در درمان اسهال به تحقیقات بیشتری نیاز است.

5. محافظت در برابر سندرم متابولیک از مزایای زرشک برای سلامتی

از خواص مصرف زرشک این است که به افزایش متابولیسم و چربی‌سوزی کمک کرده و خاصیت ضدسرطانی دارد و برای درمان مشکلات معده و روده مفید است.

یکی از خواص زرشک کاهش عوامل خطرزایی است که به سندرم متابولیک و استرس اکسیداتیو ناشی از آن منجر می‌شوند. سندرم متابولیک خطر ابتلا به بیماری قلبی و عروقی و دیابت را افزایش می‌دهد.

6. خواص زرشک برای سلامت دندان‌ها

خاصیت زرشک برای دندان شاید از آن خواصی باشد که تا به حال نشنیده باشید. مطالعات در این باره محدودند اما از آنجا که بربرین خاصیت ضدالتهابی دارد، ژل‌های دندانی حاوی زرشک ممکن است به مقابله با التهاب لثه و سایر التهابات دهان کمک کنند.

7. فواید ضدسرطانی زرشک

تحقیقات در این زمینه محدود است، اما در خواص زرشک برای سرطان هم بربرین نقش اول را ایفا می‌کند. بربرین با آسیب‌های اکسیداتیوی که با رشد سرطان مرتبط هستند، مبارزه می‌کند و موجب مرگ سلول‌های سرطانی می‌شود.

8. مفید برای پوست و درمان آکنه از خواص زرشک قرمز خشک

آزمایش‌های معدودی نشان داده‌اند که مصرف عصاره زرشک ممکن است برای درمان آکنه و کاهش جوش صورت مفید باشد. بربرین و ترکیبات دیگر زرشک می‌توانند با التهاب و عفونت مرتبط با آکنه مبارزه کنند.

9. بهبود سطح کلسترول خون با مصرف زرشک

خواص زرشک برای چربی خون می‌تواند کمک بسیار خوبی برای حفظ سلامت قلب داشته باشد. بربرین موجود در زرشک به کاهش کلسترول LDL و تری‌گلیسرید کمک می‌کند.

10. افزایش چربی‌سوزی

یکی از رایج‌ترین دلایل مصرف زرشک خاصیت چربی‌سوز آن است. زرشک، آب زرشک و فراورده‌های دیگر آن با افزایش متابولیسم و چربی‌سوزی در بدن از چاقی جلوگیری می‌کنند.

11. خواص زرشک برای تنظیم و کاهش فشار خون بالا

در پژوهشی مشخص شد که مصرف روزانه بربرین همراه با داروی کاهنده فشار خون باعث کاهش بیشتر فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در بیماران مبتلا به فشار خون می‌شود. بااین‌حال شواهدی که بتواند فواید زرشک برای فشار خون را تایید کند فعلاً محدود است.

12. فواید زرشک برای سندرم تخمدان پلی کیستیک

کمک به کاهش عوارض تنبلی تخمدان، افزایش باروری و تخمک‌گذاری، کمک به درمان عفونت رحم و تنظیم پریود نامنظم از خواص زرشک برای زنان هستند.

زرشک خواص مهمی هم برای زنان دارد. مصرف زرشک در زنان مبتلا به PCOS یا همان تنبلی تخمدان می‌تواند به کنترل قند خون و کاهش تستوسترون کمک کند. جز این‌ها، باید به فواید زرشک برای باروری زنان هم اشاره کنیم. در یک مطالعه مقدماتی، مشخص شده مصرف مکمل بربرین باعث افزایش تخمک‌گذاری در زنان می‌شود.

13. بهبود هضم و افزایش اسید معده

خواص زرشک قرمز خشک می‌تواند برای بهبود هضم غذا و تسکین معده مفید باشد. بر اساس تحقیقات، مصرف زرشک باعث افزایش ترشح بزاق شده و به تولید اسید معده و آنزیم‌های گوارشی برای هضم بهتر غذا کمک می‌کند. طب سنتی دمنوش زرشک را داروی گیاهی مفیدی برای زخم معده و ورم معده می‌داند.

14. خواص زرشک برای لاغری و کاهش وزن

مصرف مداوم زرشک سوخت‌وساز بدن را بالا می‌برد، بنابراین مصرف زرشک برای کاهش وزن و لاغری شکم مفید است. آب زرشک هم نوشیدنی لاغرکننده خوبی است.

15. بهبود سلامت چشم با زرشک

فواید زرشک برای چشم‌ هم کاربرد دارد. ویتامین C موجود در زرشک با پیری زودرس چشم مبارزه می‌کند. آنتوسیانین‌ها در زرشک می‌توانند خطر بیماری‌های چشمی مثل التهاب قرنیه را کاهش دهند.

16. تعادل هورمونی و تنظیم قاعدگی از فواید زرشک

یکی دیگر از فواید زرشک برای زنان برقراری تعادل هورمونی و تنظیم قاعدگی نامنظم است. علاوه‌براین، زرشک با خاصیت ضدالتهابی خود به کاهش دردهای پریودی هم کمک می‌کند.

17. خواص زرشک قرمز برای کبد و کیسه صفرا

در طب سنتی ایران، معمولاً از زرشک برای درمان مشکلات صفراوی مثل مشکل کیسه صفرا استفاده می‌شود. کمک به عملکرد کبد و پاکسازی کبد هم از خواص زرشک برای کبد چرب هستند، زیرا زرشک خاصیت ضدعفونی‌کننده و ضدمیکروبی دارد.

18. خواص زرشک برای رحم

ترکیبات آلکالوئیدی سبب خواص زرشک برای رحم می‌شوند چون به انقباضات رحمی در دوره عادت ماهیانه کمک می‌کنند. در واقع زرشک یک قاعده‌آور طبیعی بوده و برای خانم‌هایی که پریود نامنظم دارند، مفید است.

19. خواص ضدالتهابی زرشک برای سلامتی

اثرات ضدالتهابی زرشک به دلیل ترکیبات آنتی‌اکسیدانی آن است. زرشک به کاهش التهاب‌های بدن کمک کرده و از بروز بیماری‌هایی مثل التهاب مفاصل، التهاب روده یا بیماری‌های مزمنی مثل دیابت، سرطان و آلزایمر پیشگیری می‌کند.

20. فواید زرشک برای غلظت خون

شاید یکی از معروف‌ترین خواص زرشک در بین عموم مردم، فواید آن برای کاهش غلظت خون باشد. اگر می‌خواهید از خواص آب زرشک برای رقیق کردن خون استفاده کنید، بهتر است آن را قبل از غذا بنوشید. دمنوش عناب و زرشک هم رقیق‌کننده خون است.

21. تقویت حافظه از اعجاز خواص زرشک

بعضی مطالعات نشان داده‌اند که بربرین ممکن است از طریق بهبود گردش خون در مغز، کاهش التهاب و تنظیم انتقال‌دهنده‌های عصبی (مانند سروتونین و دوپامین)، به بهبود حافظه، یادگیری و تمرکز کمک کند و خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد.

22. آب زرشک برای سرماخوردگی و درمان گلو درد

آب زرشک با تقویت سیستم ایمنی و مبارزه با عفونت برای درمان سرماخوردگی و گلودرد مفید است. اثرات ضدالتهابی زرشک به درمان سینوزیت، گرفتگی بینی و برونشیت کمک می‌کند.

23. خواص زرشک و آب زرشک برای سنگ کلیه و دستگاه ادراری

اگر بپرسید زرشک برای چی خوبه؟ یکی از اولین جواب‌ها خواص آن برای کلیه و مجاری ادراری است. زرشک و آب زرشک خاصیت ضدعفونی‌کننده دارند و از رشد باکتری در کلیه و مثانه و بروز عفونت دستگاه ادراری جلوگیری می‌کنند.

24. تحریک تولید گلبول‌های سفید خون با مصرف زرشک

بربرین زرشک تولید گلبول‌های سفید خون را افزایش می‌دهد و به تقویت سیستم ایمنی، بهبود سریع‌تر زخم‌ و لخته شدن خون کمک می‌کند.

25. بهبود جذب آهن از خواص زرشک

وجود ویتامین C در زرشک باعث کاهش کم خونی ناشی از فقر آهن است چون این ویتامین جذب آهن در بدن را بالا می‌برد.

26. سلامت قلب و عروق از مهم ترین خواص زرشک

مصرف زرشک با کاهش فشار خون و چربی خون می‌تواند در سلامت قلب و عروق موثر باشد. مصرف زرشک می‌تواند برای بیماران مبتلا به نارسایی قلبی احتقانی هم مفید باشد و به بهبود ظرفیت ورزشی و پمپاژ خون توسط قلب کمک کند.

27. سرشار از آنتی اکسیدان

آنتی‌اکسیدان‌ها نقش مهمی در خواص زرشک دارند. این میوه ترش حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی قوی مثل ویتامین C، بربرین، آنتوسیانین‌ها، فلاوئونیدها، سایر ترکیبات فنولیک است.

28. تقویت سیستم ایمنی از طلایی ترین خواص زرشک

همان‌طور که گفتیم زرشک سرشار از ویتامین C و آنتی‌اکسیدان است و نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کند.

29. تقویت استخوان ها و بهبود مشکلات مفصلی

فواید زرشک برای استخوان‌ به علت وجود پتاسیم، روی، مس و منگنز در این میوه است که به تشکیل بافت استخوانی و استحکام استخوان‌ها کمک می‌کند. خاصیت ضدالتهابی زرشک هم به درمان ورم مفاصل و روماتیسم کمک می‌کند.

30. افزایش باکتری های مفید روده

یکی دیگر از خواص زرشک قرمز خشک بهبودتعادل میکروبی روده است. بربرین موجود در زرشک باکتری‌های مفید روده را افزایش داده و به درمان نفخ، یبوست و سندرم روده تحریک‌پذیر کمک می‌کند.

31. رفع یبوست با مصرف زرشک

بربرین با تنظیم حرکات روده، عبور مواد غذایی از دستگاه گوارش را آسان می‌کند و سبب رفع یبوست می‌شود.

32. خواص زرشک برای رفع تب

زرشک نوعی تب‌بر طبیعی است. بربرین با مقابله با عفونت‌ها که عامل ایجاد تب هستند، به کاهش دمای بدن کمک کند.

33. پیشگیری از عفونت با مصرف زرشک

از فواید زرشک به‌طور سنتی برای درمان عفونت‌های قارچی پوست یا واژن، عفونت‌های دستگاه ادراری، گوارشی و تنفسی استفاده می‌کنند. برای تایید این نتایج، تحقیقات بیشتری لازم است.

خواص زرشک در طب سنتی

در طب سنتی از زرشک برای درمان مشکلات گوارشی مثل اسهال، یبوست و سوزش سر دل، عفونت و مشکلات پوستی استفاده می‌شده. زرشک در طب سنتی برای لاغری، کبد چرب، کاهش حرارت بدن و درمان سنگ کلیه هم مفید به شمار می‌رود.

خواص زرشک سیاه

زرشک سیاه یا زرشک کوهی دارای پتاسیم فراوان است و از گرفتگی عروق خونی و بروز بیماری‌های قلب و عروقی پیشگیری می‌کند.

نحوه مصرف زرشک سیاه

بیماران قلبی می‌توانند روزانه 3 فنجان آب زرشک یا شربت زرشک کوهی را برای تقویت قلب مصرف کنند. آب زرشک قبل از خواب برای بیماران کبدی مفید است.

خواص و مضرات آب زرشک

آب زرشک برای سلامت قلب و کاهش التهاب مفید است و خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد. ضمناً، آب زرشک برای لاغری هم مفید است.

آب زرشک را چه موقع بخوریم؟ بهترین زمان مصرف آب زرشک برای لاغری نیم ساعت قبل از غذا به مقدار دو فنجان است.

زیاده‌روی در مصرف آب زرشک باعث نفخ، آسیب به لثه‌ها و مینای دندان و علائم حساسیت مثل خارش و قرمزی و تورم پوست می‌شود.

طبع زرشک

زرشک دارای طبع سرد و خشک بوده و مناسب تصفیه خون در افرادی است که مزاج گرم و تر دارند. زعفران، خلال بادام و پسته مصلح زرشک هستند.

مضرات احتمالی و عوارض جانبی مصرف زرشک

کارشناسان درباره عوارض و مضرات احتمالی مصرف زرشک هم تذکراتی می‌دهند. پیشنهاد می‌کنیم اگر قصد دارید زرشک یا عصاره زرشک را هر روز مصرف کنید حتماً با پزشک مشورت کنید.

عوارض رایج مصرف زرشک

سوءهاضمه، یبوست، اسهال و استفراغ از شایع‌ترین عوارض جانبی مصرف بیش‌ازحد زرشک هستند.

عوارض شدید مصرف زرشک

مصرف زرشک ممکن است گاهی با عوارض شدیدتری مثل تشنج، افت شدید فشار خون، ضربان قلب و تنفس و مشکلات کلیوی همراه باشد.

موارد احتیاط مصرف زرشک

پیش از مصرف زرشک و آب زرشک حواستان به موارد زیر باشد:

آلرژی شدید

در صورت حساسیت به زرشک یا ترکیبات آن، از مصرف آن پرهیز کنید.

بارداری

کارشناسان توصیه می‌کنند زنان باردار از مصرف زرشک خودداری کنند چرا که ممکن است باعث انقباض رحم و سقط جنین شود.

شیردهی

به گفته متخصصان، بربرین زرشک ممکن است باعث تشدید زردی نوزاد یا عوارض جدی‌تری مثل اختلالات مغزی شود.

افراد بالای 65 سال

سنین بالای 65 سال بهتر است درباره مصرف زرشک با پزشک مشورت کنند.

کودکان

تاکنون درباره اثرات زرشک و بربرین بر کودکان مطالعات کافی انجام نشده است، بنابراین بهتر است فعلاً از مصرف آن‌ها در کودکان پرهیز شود.

سایر موارد

زرشک را جایگزین درمان‌های معمول نکنید و به‌ویژه از مصرف زرشک به عنوان درمان خانگی عفونت ادراری بپرهیزید. اگر باکتری ایجادکننده عفونت مجاری ادراری به طور کامل از بین نرود، عفونت ممکن است به کلیه‌ها سرایت کند، حتی اگر علائم عفونت مثل سوزش ادرار رفع شده باشد.

میزان مجاز مصرف زرشک در رژیم غذایی روزانه

برای بهره‌گیری از خواص زرشک برای سلامتی، دوز روزانه مشخصی تعیین نشده و بستگی هدف مصرف و نیاز بدن دارد. همیشه قبل از مصرف هر نوع مکمل، از جمله مکمل‌های زرشک، با پزشک خود مشورت کنید تا از مناسب بودن مکمل و دوز آن برای نیازهای خاص خود مطمئن شوید. مقدار مجاز مکمل زرشک معمولاً بین 2 تا 6 گرم در روز است.

انواع زرشک

معروف‌ترین گونه‌های زرشک عبارت‌اند از:

• زرشک بی‌دانه که نوعی زرشک ارزان و اقتصادی است.
• زرشک پلویی، زرشک پفکی یا دانه اناری
• زرشک زرافشانی یا زرشک وحشی و دانه‌دار
• زرشک زالزالکی که پس از مدتی سیاه و دانه‌دار می‌شود.
• زرشک کوهی یا وحشی که برای پخت و پز هم استفاده می‌شود.

نحوه ذخیره و نگهداری زرشک

برای حفظ رنگ و طعم و خواص زرشک، آن را در یخچال یا در جای خنک، خشک و دور از آفتاب نگهداری کنید.

روش‌های مصرف زرشک

زرشک را می‌توانید به صورت تازه یا خشک مصرف کنید. زرشک را علاوه بر غذاها می‌توانید به انواع سس، آبمیوه، دمنوش و شربت اضافه کنید.

طرز تهیه دمنوش زرشک برای لاغری

برای بهره بردن از خواص زرشک دم‌کرده برای لاغری، 1 قاشق غذاخوری زرشک قرمز خشک را در یک یا دو لیوان آب ریخته و روی حرارت متوسط بگذارید تا جوش بیاید و حدود 10 تا 15 دقیقه بجوشد.

جوشانده زرشک

برای تهیه جوشانده زرشک، حدود ۱۵ گرم پوست ساقه، ریشه یا میوه زرشک را به یک لیتر آب اضافه کنید و اجازه دهید تا به جوش بیاید. سپس حرارت را خاموش کرده و بگذارید جوشانده به مدت ده دقیقه در دمای اتاق باقی بماند. میزان مصرف روزانه جوشانده زرشک برای هر فرد سه فنجان است که باید بین وعده‌های غذایی مصرف شود.

شربت زرشک

نیم لیتر آب زرشک و نیم لیتر آب سیب و 250 سی‌سی آبلیمو و نیم کیلو شکر را با هم روی حرارت بگذارید تا قوام بیایند و تبدیل به شربت زرشک شوند.

سوالات متداول در خصوص خواص زرشک برای سلامتی

در این بخش به چند سوال رایج درباره فواید زرشک پاسخ می‌دهیم:

عوارض خوردن بیش از حد زرشک چیست؟

اسهال و استفراغ، یبوست، افت فشار خون و حساسیت از عوارض شایع مصرف زیاد زرشک هستند.

خواص زرشک دم کرده چیست؟

زرشک جوشیده یا دم‌ کرده برای تصفیه خون، تنظیم فشار خون و چربی خون، پاکسازی کبد و کلیه، لاغری، رفع تشنگی و شفافیت پوست خوب است.

خواص رب زرشک چیست؟

خواص زرشک قرمز خشک در مورد رب زرشک هم صادق است. رب زرشک برای تقویت سیستم ایمنی، سنگ کلیه و سنگ صفرا، کاهش چربی و فشار خون مفید است.

آیا مصرف زرشک برای همه افراد مجاز است؟

مصرف متعادل زرشک برای بیشتر افراد بی‌خطر است، اما اگر دچار آلرژی به زرشک، بیماری کلیوی یا گوارشی هستید، بهتر است از خوردن آن خودداری کرده یا با پزشک مشورت کنید.

آیا زرشک می‌تواند به افزایش وزن کمک کند؟

خیر. زرشک چاق‌کننده نیست بلکه جلوی اشتها را می‌گیرد و در کنترل و کاهش وزن تاثیر دارد.

آیا مصرف زرشک در دوران بارداری مجاز است؟

خیر. زنان باردار بهتر است زرشک مصرف نکنند.

آیا زرشک برای کودکان مفید است؟

خواص و مضرات زرشک برای کودکان هنوز مشخص نیست. بهتر است از دادن زرشک به کودکان، مخصوصاً کودکان زیر یک‌سال خودداری کنید چون ممکن است باعث مشکل گوارشی یا حساسیت شود.

خواص زرشک کوهی برای کبد چرب چیست؟

زرشک کوهی یا سیاه با خاصیت ضدمیکروبی و ضدعفونی‌کننده خود به تصفیه کبد و درمان کبد چرب کمک می‌کند.

مضرات آب زرشک برای کبد چیست؟

تشدید علائم یرقان و زردی و اختلال عملکرد کبد از مضرات آب زرشک برای کبد است.

خواص زرشک کوهی در طب سنتی چیست؟

درمان مشکلات گوارشی، رفع تب، کاهش اوره، درمان عفونت و مشکلات پوستی از خواص زرشک کوهی در طب سنتی هستند.

زرشک با چه داروهایی تداخل دارد؟

اگر داروهای ضد انعقاد خون، فشار خون، دیابت یا داروهای ادرارآور مصرف می‌کنید، بدون مشورت با پزشک زرشک مصرف نکنید.

خواص زرشک تازه برای سلامتی چیست؟

کاهش فشار خون، غلظت خون، سلامت قلب و کبد از فواید زرشک تازه هستند.

آیا آب زرشک برای معده ضرر دارد؟

خواص زرشک در صورت مصرف بیش‌ازحد آن نتیجه عکس خواهد داشت. مصرف طولانی‌مدت و زیاد زرشک و آب زرشک ممکن است باعث مشکلات معده و روده و کاهش جذب ویتامین ب شود.

منبع: healthline, webmd
خرید زرشک